125. þáttur 10. apríl 2014
Vandað málfar
Ólafur Pálmason magister hefur um áratuga skeið leiðbeint um íslenskt mál og lesið handrit og prófarkir að íslenskum ritverkum og skjölum opinberra stofnana. Á sínum tíma samdi hann gagnlegar leiðbeiningar um mál og málnotkun sem höfundur þessa þáttar hefur fengið leyfi til að birta að hluta. Í leiðbeiningum sínum bendir Ólafur Pálmason á að víða í máli reyni umfram allt á gagnorðan texta og rökrétt orðafar, skýran, látlausan og virðulegan stíl. Ef þessar meginreglur eru hafðar í heiðri getur það skipt sköpum um áhrif ritaðs og talaðs máls. Hér á eftir eru nokkrar leiðbeiningar Ólafs Pálmasonar.
Stuttar málsgreinar. Við punkt festir lesandi ósjálfrátt í minni efni málsgreinar ef hann hefur á annað borð skilið hana. Því styttri sem málsgrein er, því meiri líkur eru að jafnaði til þess að hún verði skilin og numin. Þess vegna má fullyrða að stuttar málsgreinar séu til þess fallnar að auka skýrleik texta. Langar málsgreinar þreyta lesanda á sama hátt og langar línur á textafleti. Því ætti að varast það sem kalla má endaleysu í rituðu máli. Algengt dæmi um endaleysu er ofnotkun tilvísunarsetninga, t.d. þegar tilvísunarfornafn vísar til margra orða eða heillar setningar. Í stað þess að nota tilvísunarsetningu eins og: Enn er óséð hver kostnaðurinn verður sem skiptir máli er áhrifameira að segja: Enn er óséð hver kostnaðurinn verður. Hann skiptir máli.
Hófleg notkun greinis. Eitt af því sem lyftir texta á hærra málstig er hóf á notkun viðskeytts greinis. Þessu til skýringar má bera saman afbrigði af þekktum orðum Hávamála :
Deyr fé,
deyja frændur,
deyr sjálfur ið sama.
Deyr féð,
deyja frændurnir,
deyr sjálfur ið sama.
eða: Forysturíkin innan Evrópusambandsins - í stað þess að segja: Forysturíki Evrópusambandsins - ellegar: Hversu mikill er óbeini ávinningurinn af þeim breytingum? - í stað þess að segja: Hversu mikill er óbeinn ávinningur af þeim breytingum? Góð regla er að fara sérstaklega yfir texta með tilliti til þess að greini sé hvergi ofaukið.
Íslensk orðaröð. Gagnstætt venju í mörgum granntungum okkar er meginregla í íslensku að eignarfall - og eignarfornafn - standi á eftir því orði sem stjórnar fallinu, sbr.: Evran verður þeirra eini lögeyrir : Evran verður eini lögeyrir þeirra. Fyrirtækin stunda öll sín viðskipti : Fyrirtækin stunda öll viðskipti sín.
Síðar verður birt fleira úr málsfarsleiðbeiningum Ólafs Pálmasonar.
Nýjast
-
Samorkuþing fjölmenn ráðstefna í orku- og veitumálum hefst á Akureyri á fimmtudaginn
Samorkuþing verður sett kl. 9.30 í Hofi n.k. fimmtudag. Þingið er haldið á þriggja ára fresti á Akureyri og hefur aðsóknin aldrei verið meiri en í ár. Óhætt er að segja að Akureyri verði undirlögð af starfsfólki orku- og veitufyrirtækja um allt land, en 620 manns eru skráð til leiks á þingið. -
Góð gjöf til Krabbameinsfélags Akureyrar og nágrennis
Krabbameinsfélag Akureyrar og nágrennis fékk á dögunum góðan styrk frá árgangi 2008 sem útskrifaðist úr Hrafnagilsskóla vorið 2024. -
Krummafótur á Grenivík 25 ára
Leikskólinn Krummafótur á Grenivík fagnaði 25 ára afmæli nýverið. Af því tilefni var opið hús í leikskólanum og var gestum og gangandi boðið upp á kaffi og afmælisköku. -
Sjúkrabílabangsar afhentir á Hlíð
Sigurbjörg Ingvadóttir notandi í dagþjálfun á Hlíð afhenti fullan poka af fallegum sjúkrabílaböngsum til sjúkraflutningamanna nú fyrir skemmstu. Sibba, eins og hún er -
B.Jensen vormòt Òðins Jón Ingi Einarsson sló 3 Akureyrarmet í flokki 13-14 ára
B.Jensen vormót Óðins var haldið í blíðskaparveðri í Sundlaug Akureyrar laugardaginn 17. Maí. Keppendur voru 62 frá Óðni auk 1 frá Sundfélaginu Rán á Dalvík. Yngstu keppendurnir voru fæddir 2016 og 2017 en þau fóru flest að taka þátt í fyrsta sinn. Það er skemmst frá því að segja að þau stóðu sig frábærlega vel þrátt fyrir að hafa velflest aldrei stungið sér af startpalli, þar sem enginn slíkur er í Glerársundlaug, þar sem grasrótarstarf Óðins fer fram. -
Ævintýragarðurinn við Oddeyrargötu 17 opnar á morgun
Í tilkynningu sem Hreinn Halldórsson, staðarhaldari, og listasmiður í Odddeyrargötu 17 sendi frá sér kemur fram að Ævintýragarðurinn hans sem er eitt að djánsum bæjarins opnar fyrir almenning 20. mai sem er á morgun þriðjudag. -
Þá er vorið loksins komið
Já vorið er sú árstíð sem ég elska mest. Sennilega er það líka ljótasta árstíðin. Allt skítugt, grasið gulbrúnt, tré og runnar berir. En svo breytist allt á augabragði. Og daginn sem sólgulur fífill brosir við mér, feit hunangsfluga flýgur framhjá, eða kónguló spásserar yfir borðið sem ég sit við, þá hellist þessi barnslega gleði og tilhlökkun vegna sumars sem er í vændum yfir mig. En besta vormerkið er án efa að það birtir. -
Íshokkí í aldarfjórðung 25 ár frá stofnun kvennaliðs SA í íshokkí
„Þetta er ein hraðasta íþrótt í heimi. Ég hef lýst henni á þann veg að leikmaður er í 100 metra hlaupi á fullum hraða, gefi allt í sprettinn, með 10-15 kg aukalega á sér ásamt því að tveir menn hangi á honum. Það þarf að huga að kylfu og hvar pökkurinn er auk þess sem farið er um á örmjóu blaði. Íshokkí reynir mjög mikið á leikmenn, þeir þurfa að vera í góðu formi, sterkir og hafa gott jafnvægi,“ segir Jónína Margrét Guðbjartsdóttir. Hún var ein af þeim konum sem tók þátt í að stofna kvennalið Skautafélags Akureyrar fyrir 25 árum og er enn að, spilar með og þjálfar að auki U16 kvenna hjá félaginu -
Einstök upplifun í Grobbholti
-Sauðfjárbúið á Húsavík sem dregur að sér hundruði gesta á hverju vori