120.þáttur 5 mars 2014
Heimskt er heimaalið barn
Mörg orð eru unnt að nota um líkamlegt atgervi og andlega hæfileika fólks, gáfur og gjörvileika, eins og sagt er. Líkamlegt atgervi og andlegir hæfileikar koma fram í hegðun og framkomu ellegar árangri í starfi af ýmsu tagi - ellegar í námi. Hér væri freistandi að ræða um mismunandi greindarsvið fólks, um fjölgreindakenningu bandaríska þróunarsálfræðingsins Howards Gardners sem skiptir gáfum fólks í átta greindarsvið: rýmisgreind, málgreind, rökgreind, hreyfigreind, tónlistargreind, samskiptagreind, sjálfsþekkingargreind og umhverfisgreind. En þá umræðu verður að taka upp á öðrum vettvangi.
Umræða um gáfur, líkamlegt atgervi og andlega hæfileika virðist bundin aðstæðum, s.s. starfsgreinum eða stéttum, menntun og skólagöngu og jafnvel byggðarlögum eða landsvæðum. Rannsóknir á þessu félagsmálvísindalega fyrirbæri liggja þó ekki fyrir. Það bíður ungra málvísindamanna.
Víða í siðfræðikenningum og samfélögum hefur verið lögð áhersla á eiginleika s.s. hógværð og sannsögli. Í kristinni siðfræði, sem kemur m.a. fram í Fjallræðunni, brýnir Kristur fyrir áheyrendum sínum hógværð, lítillæti og tillitssemi: Allt sem þér því viljið að aðrir gjöri yður, það skuluð þér og þeim gjöra. Kvæðabálkurinn Hávamál, sem er safn heimspekilegra og siðfræðilegra hugmynda frá miðöldum en á sér fyrirmyndir frá því í fornöld, leggur áherslu á að fólk hrósi sér ekki af vitsmunum sínum heldur sé gætið að geði: segi ekki hug sinn allan eða allt sem því dettur í hug:
Að hyggjandi sinni
skal maður ekki hrósa sér
heldur vera gætinn að geði.
Víða í Íslendingasögum er getið um vitra menn, karla og konur. Flestir þekkja ummæli Brennu Njáls sögu um Njál á Bergþórshvoli: Hann var lögmaður svo mikill að engi var hans jafningi, vitur og forspár, heilráður og góðgjarn og varð allt að ráði það er hann réð mönnum, hógvær og drenglyndur, langsýnn og langminnugur. Hann leysti hvers manns vandræði er á hans fund kom.
Í Bókinni um veginn eftir kínverska heimspekinginn Lao-tze, sem sagður er fæddur sex öldum fyrir Krists burð, stendur m.a.: Sá sem þekkir aðra er hygginn, sá sem þekkir sjálfan sig er vitur. Sá sem sigrar aðra er sterkur, sá sem sigrar sjálfan sig er voldugur. Sá sem þekkir nægjusemi er ríkur. Þessi orð eiga ekki síður við samtíma okkar en aðstæður í Kína fyrir þrjú þúsund árum.
En ætlunin var að ræða orðtakið Heimskt er heimaalið barn. Orðið heimskur merkir hér: sá sem hefur alið aldur sinn heima - eða á sama stað. Upphaflega er orðið heimskur því notað um þá sem þekkja fátt og átta sig ekki á viðhorfi og siðum annarra. Nú er orðið notað um þann sem skortir vit.
Fróðlegt væri að velta fyrir sér fleiri orðum um atgervi og hæfileika fólks, annars vegar jákvæðum orðum eins og: vitur, forspár, heilráður, hógvær, drenglyndur, góðgjarn, gáfaður, greindur, greinagóður, hygginn, langsýnn, langminnugur, ráðagóður, skilningsgóður, skynugur, skýr og vís - og hins vegar neikvæðum orðum eins og: heimskur, einfaldur, fákænn, fávís, grunnfærinn, ókænn, lyginn, skammsýnn, slóttugur, svikull og vitgrannur.
Tryggvi Gíslason
Nýjast
-
Krummafótur á Grenivík 25 ára
Leikskólinn Krummafótur á Grenivík fagnaði 25 ára afmæli nýverið. Af því tilefni var opið hús í leikskólanum og var gestum og gangandi boðið upp á kaffi og afmælisköku. -
Sjúkrabílabangsar afhentir á Hlíð
Sigurbjörg Ingvadóttir notandi í dagþjálfun á Hlíð afhenti fullan poka af fallegum sjúkrabílaböngsum til sjúkraflutningamanna nú fyrir skemmstu. Sibba, eins og hún er -
B.Jensen vormòt Òðins Jón Ingi Einarsson sló 3 Akureyrarmet í flokki 13-14 ára
B.Jensen vormót Óðins var haldið í blíðskaparveðri í Sundlaug Akureyrar laugardaginn 17. Maí. Keppendur voru 62 frá Óðni auk 1 frá Sundfélaginu Rán á Dalvík. Yngstu keppendurnir voru fæddir 2016 og 2017 en þau fóru flest að taka þátt í fyrsta sinn. Það er skemmst frá því að segja að þau stóðu sig frábærlega vel þrátt fyrir að hafa velflest aldrei stungið sér af startpalli, þar sem enginn slíkur er í Glerársundlaug, þar sem grasrótarstarf Óðins fer fram. -
Ævintýragarðurinn við Oddeyrargötu 17 opnar á morgun
Í tilkynningu sem Hreinn Halldórsson, staðarhaldari, og listasmiður í Odddeyrargötu 17 sendi frá sér kemur fram að Ævintýragarðurinn hans sem er eitt að djánsum bæjarins opnar fyrir almenning 20. mai sem er á morgun þriðjudag. -
Þá er vorið loksins komið
Já vorið er sú árstíð sem ég elska mest. Sennilega er það líka ljótasta árstíðin. Allt skítugt, grasið gulbrúnt, tré og runnar berir. En svo breytist allt á augabragði. Og daginn sem sólgulur fífill brosir við mér, feit hunangsfluga flýgur framhjá, eða kónguló spásserar yfir borðið sem ég sit við, þá hellist þessi barnslega gleði og tilhlökkun vegna sumars sem er í vændum yfir mig. En besta vormerkið er án efa að það birtir. -
Íshokkí í aldarfjórðung 25 ár frá stofnun kvennaliðs SA í íshokkí
„Þetta er ein hraðasta íþrótt í heimi. Ég hef lýst henni á þann veg að leikmaður er í 100 metra hlaupi á fullum hraða, gefi allt í sprettinn, með 10-15 kg aukalega á sér ásamt því að tveir menn hangi á honum. Það þarf að huga að kylfu og hvar pökkurinn er auk þess sem farið er um á örmjóu blaði. Íshokkí reynir mjög mikið á leikmenn, þeir þurfa að vera í góðu formi, sterkir og hafa gott jafnvægi,“ segir Jónína Margrét Guðbjartsdóttir. Hún var ein af þeim konum sem tók þátt í að stofna kvennalið Skautafélags Akureyrar fyrir 25 árum og er enn að, spilar með og þjálfar að auki U16 kvenna hjá félaginu -
Einstök upplifun í Grobbholti
-Sauðfjárbúið á Húsavík sem dregur að sér hundruði gesta á hverju vori -
Gamla verslunin í Vaglaskógi jöfnuð við jörðu
„Það eiga margir góðar minningar um þessa verslun,“ segir Helen Jónsdóttir en gamla góða búðin í Vaglaskógi var jöfnuð við jörðu nýverið. Allt var tekið nema hellan fékk að vera og væntir Helen þess að eitthvað verði gert á staðnum. „Vonandi verður settur upp fallegur áningarstaður þarna, með borðum og bekkjum og jafnvel skilti sem greinir frá sögu verslunarinnar.“ -
Hamrastígur og Kirkjugarðsstígur Finnur ehf bauð lægst í stígagerðina
Gengið verður til samninga við lægstbjóðenda, Finn ehf í gerð tveggja stíga á Akureyri, Hamrastígs og Kirkjugarðsstígs, en fyrirtækið átti lægsta boð í bæði verkin.