Viðspyrnan gefur kraft í brekkurnar

Kristján L. Möller

Ástandið er alltaf verst þegar það er að batna, sagði einn kunningi við mig um daginn. Og við sem höfum borið nokkra ábyrgð á stjórn landsins teljum okkur stundum geta tekið undir þetta. Þegar menn hafa gengið  um djúpan dal er óþreyjan hvað mest eftir því að komast upp síðustu brekkurnar á öruggan stað.

   Við getum bent á að hér er helmingi meiri hagvöxtur en í  okkar helstu viðskiptalöndum og spáð sé vaxandi hagvexti á næstu árum. Verðbólgan er á niðurleið geri krónuskömmin okkur ekki einn grikkinn enn. Atvinnuleysi hefur minnkað um helming, atvinnulausum fækkað um tíu þúsund og kaupmáttur hefur aukist tvö ár í röð.

Skuldastaða lægri en fyrir hrun

Skuldir heimila og fyrirtækja hafa lækkað um næstum 200% af landsframleiðslu á þremur árum sem er um 3,000 milljarða króna lækkun. Sé einungis litið til skulda heimilanna sést að skuldir þeirra hafa lækkað um tæp 23% prósentustig af landsframleiðslu á þremur árum. Það er meira en 300 milljarða króna lækkun á skuldum heimilanna á þremur árum

Íbúðaeigendur fengu 35% vaxtakostnaðar vegna húsnæðislána endurgreiddan úr ríkissjóði 2011 og hefur þetta hlutfall næstum tvöfaldast á milli ára.

  Skuldastaða íslenskra heimila er nú  komin niður í það sem hún var árið 2006 eða talsvert fyrir hrun. Sé einungis litið til íbúðaskulda heimila sést að þær eru nú svipaðar og þær voru í upphafi eignabólunnar árið 2004. Sé litið til tekjulægstu 10% heimila þá niðurgreiðir ríkið næstum því helming alls vaxtakostnaðar þess hóps.

Ójöfnuður helmingi minni en 2007

Á kjörtímabilinu hefur ríkisstjórnin varið um 100 milljörðum króna í vaxtabætur og barnabætur sem er meira en nokkur ríkisstjórn hefur gert áður. Hlutfall vaxtabóta af vaxtagreiðslum heimila er næstum helmingi hærra en þegar Sjálfstæðisflokkur og Framsóknarflokkur yfirgáfu stjórnaráðið árið 2007.  

   Ríkisstjórnin hefur stöðvað skuldasöfnun hins opinbera og ríkið getur tekið að greiða niður skuldir til þess að lækka þá 90 milljarða sem árlega fara í vaxtakostnað og ættu að fara í annað. Ríkisfjármálin hafa stórbatnað og  skattar eru lægri hér en annars staðar. Og það sem meira er: Sextíu prósent skattgreiðenda búa nú við sömu eða minni skattbyrði en þeir gerðu fyrir hrun. Enda er það staðreynd að ójöfnuður ráðstöfunartekna í landinu er um helmingi minni nú en árið 2007 þegar hann varð mestur.                                   

Leysum vanda 18 þúsund heimila

Í ljósi þessara talna má fullyrða að okkur hefur miðað í áttina og að meðaltali höfum við náð traustri viðspyrnu á flestum sviðum. En hver hefur áhuga á meðaltölum þegar enn eru brekkur eftir sem þarf að yfirstíga. Engu að síður er mikilvægt að hafa í huga að sú viðspyrna sem hefur náðst mun gefa okkur kraftinn í síðustu brekkurnar.Sú viðspyrna gerir okkur kleyft að leysa vanda þeirra 18 þúsund heimila sem eru að sligast undan stökkbreyttum lánum frá árunum 2004 – 2008 án þess að vísa lausninni á vonarpening frá „hrægammasjóðum“ kringum föllnu bankana. Verðtrygging lána er á hröðu undanhaldi og þeirri þróun er hægt að flýta. Það er hægt að aflétta gjaldeyrishöftum og opna fyrir fjárfestingu til þess að efla atvinnustigið. Og það hefur þegar verið tryggt að í Norðausturkjördæmi er að hefjast nýtt framfara og vaxtarskeið í atvinnuuppbyggingu og framkvæmdum. 

Kristján Möller, oddviti  lista Samfylkingarinnar til alþingiskosninga í Norðausturkjördæmi