Oft er því haldið fram í ræðu og riti að gallinn við verknám sé að það sé dýrara en bóknám þar sem það útheimti vélar og tæki auk efniskostnaðar og fleira. Færri nemendur eru í hverri bekkjardeild og því leggist allt á eitt að kostnaður er meiri við að útskrifa iðnaðarmenn en þá sem kjósa að fara hina svonefndu bóknámsleið. En er þetta svona þegar á allt er litið?
Mín skoðun er sú að fæstir hafi reiknað þetta dæmi til enda og draga þess vegna ragnar ályktanir verknáminu í óhag. Skoðum það nánar.
Fyrr til starfa
Flestir sem ljúka iðnnámi gera það fjórum árum eftir að grunnskóla lýkur og fara þá strax á vinnumarkaðinn þar sem þeim bjóðast áhugaverð störf og ágæt laun. Þann sama dag byrja þeir að greiða sína skatta og skyldur og gera næstu fjögur til fimm árin. Þá eru þeir sem héldu áfram sínu bóknámi um það bil að ljúka því og hefja störf á sínum sviðum og byrja að leggja sín lóð á vogarskálarnar eftir það. Ef þeim fjármunum sem varið var til að kenna iðnnemum er dreift á átta til níu ár, í stað þeirra fjögurra sem þeirra nám tók, sjá allir að það er ekki dýrara heldur mun ódýrara fyrir hið opinbera en hinna sem héldu áfram námi en fóru ekki að vinna strax að loknum framhaldsskóla. Auk þess hefur vinna þeirra sem völdu verknámið þegar skapað tekjur fyrir hið opinbera til að koma í verk hinum fjölbreyttu þjóðþrifamálefnum sem það stendur fyrir. Þetta er ekki sagt til að gera lítið úr langskólanámi, síður en svo. Það er auðvitað alveg jafn mikilvægt og verið hefur. Hins vegar er meira en lítið varasamt að fullyrða að það sé ódýrara fyrir samfélagið en iðnnámið þegar allt er skoðað til enda.
Góð fjárfesting
Til eru þeir sem eru hallir undir þá skoðun að íslenska þjóðin hafi tæpast efni á öflugu verknámi sem þó er auðvitað ekki einasta verklegt heldur er það jafnframt á bókina því t.a.m. iðntæknigreinar útheimta góða almenna menntun og færni í tækni og tæknimáli. Hinu er þó vert að halda til haga að þær þjóðir sem hafa náð bestum lífskjörum fyrir þegna sína bjóða ungu fólki upp á öflugt verknám og telja það hverrar krónu virði. Það er heldur engin tilviljun að þessar sömu þjóðir bera mikla virðingu fyrir verknámi og líta á það sem góðan lykil að álitlegum störfum auk þess sem iðnaðarmenn geta líka haldið áfram námi síðar. Þess vegna er mikilvægt að sveitarfélög, iðnfyrirtæki og ríkisvaldið taki höndum saman og vinni skipulega að eflingu verknáms í landinu.
Það væri ein besta fjárfesting sem hægt er að leggja út í þegar horft er til lengri framtíðar. Ef við lítum okkur nær þá er Verkmenntaskólinn á Akureyri til sóma og þaðan koma margir af okkar bestu iðnaðar- og tæknimönnum. Þann skóla þarf að efla verulega og fjölga nemendum svo um munar. Atvinnulífið þarfnast þeirra á komandi árum.
Ragnar Sverrisson
Höfundur er kaupmaður á Akureyri.