Sigldur skógarbóndi með metnað fyrir kennslu og rannsóknum

Þorlákur að mæla tréin sín Myndir Aðsendar

Vísindafólkið okkar - Þorlákur Axel Jónsson

Vísindafólkið okkar er mánaðarleg kynning á vísindafólkinu okkar. Þorlákur Axel Jónsson, aðjúnkt við Kennaradeild, er vísindamanneskja maímánaðar.

„Áhugi minn á sögu eigin samfélags, þeim félagslegu öflum sem móta það og áhugi á skólamálum leiddi mig hingað og ég vil hvergi annars staðar vera,“ útskýrir Þorlákur aðspurður um hvernig lífið leiddi hann í aðjúnktsstöðu við skólann.

Þorlákur hefur siglt á milli hafna – bæði í orðsins fyllstu og yfirfærðri merkingu. Hann fæddist á Blönduósi 1963 og ólst upp á Skagaströnd og í Kaupmannahöfn sem Þorlákur segir vera „tvær hafnarborgir sem hafa sömu eiginleika í grunninn en mismunandi útfærslur.“ Þorlákur lauk samræmdum prófum frá Höfðaskóla á Skagaströnd og lá þá leið hans í Menntaskólann á Akureyri í stúdentspróf, þar sem hann síðar kenndi félagsfræði, sögu og stjórnmálafræði ásamt fleiru til margra ára. Hann lauk uppeldis- og kennslufræði frá Háskólanum á Akureyri og cand.phil prófi frá Kaupmannahafnarháskóla. Í samræmi við áhugann skráði hann sig í doktorsnám hjá Háskóla Íslands sem hann stefnir á að ljúka nú í haust.

Þegar Þorlákur er ekki að kenna eða vinna að doktorsnáminu sinnir hann skógarbóndahlutverkinu sem hann leikur af miklu öryggi. Hann er að rækta skóg í Húnavatnssýslu og segir að „samkvæmt síðustu mælingu sé hæsta tréð 112 sentímetrar þannig að þetta er allt að koma. Plöntun 70 þúsund trjáa er að verða lokið, svo þarf að bera á nokkrum sinnum en síðan tekur við 10 – 15 ára tími þar sem ekkert þarf að gera í skóginum nema að njóta þess að sjá hann vaxa.“

Þorlákur með eiginkonu sinni og dótturdóttur í þjóðbúningi 17. júní. Með í för er vinkona dótturdótturinnar.

Skemmtilegast að mynda sameiginlegan skilning

„Ég kenni kennarastúdentum að kenna um sögu þjóða og þróun samfélags þeirra. Ég greini margvísleg úrlausnarefni í skólastarfi með reyndum kennurum og ég kenni meistaranemum aðferðafræði sem á að nýtast við lestur fræða, eigin rannsóknir og í starfi í skólum. Það er verðugt verkefni og gefandi að ala upp nýliða á starfsvettvangi þar sem ég hef verið síðan ég var fyrst ráðinn til kennslu við Menntaskólann á Akureyri,“ segir Þorlákur um eigin kennslu og reynslu.

Þorlákur segir skemmtilegast að vera í kennslustundum og vinna með stúdentum að því að „mynda sameiginlegan skilning á tilteknum viðfangsefnum. Það jafnast ekkert á við starfsmögnunina sem orðið getur í góðum kennslustundum.“

Með yfir 30 ára reynslu á vettvangi – hann byrjaði að kenna við MA aðeins 24 ára – er ljóst að Þorlákur þekkir vel til alls þess sem fylgir kennslu, hvort sem það eru tækifæri eða áskoranir og að hann hefur átt þátt í að móta marga manneskjuna í gegnum sín störf.

Þorlákur á einum af sínum uppáhaldsstöðum í Kaupmannahöfn, dýragarðinum

Goðsagnir hraktar með gögnum

„Ég vil vita hvernig á að haga skólastarfi þannig að það vinni gegn stéttaskiptingu og öðru misrétti.“ Þessi setning Þorláks lýsir ágætlega á hvaða sviði hans rannsóknir eru, sem er félagsfræði menntunar með sagnfræðilegu ívafi. „Rannsóknir mínar hafa meðal annars verið að rannsaka áhrif þjóðfélagsstöðu á skólasókn og árangur nemenda. Niðurstöður þeirra benda til þess að margvíslegar goðsagnir, svo sem um mun á skólastarfi í borg og bæ eða áhrif kyns nemenda, sé hægt að hrekja.“

Þorlákur telur mikilvægt að nýta betur þau gögn sem til eru, til dæmis frá OECD, til að móta stefnu í menntamálum sem stuðlar að jafnrétti og árangri og það sé verkefni framtíðarinnar. „Brýnast er að rannsaka skólastarf þannig að hægt sé að marka því stefnu sem bæði vinnur gegn aðgreiningu og tryggir að kennarar kenni og nemendur læri. Gagnasafn Efnahags- og framfarastofnunarinnar, sem sinnt hefur viðamikilli og áreiðanlegri megindlegri gagnasöfnun um skólastarf á Íslandi, liggur meira og minna ónotað á netinu. Hugur minn stendur til þess að bæta úr því.“

Að þessu sögðu kveðjum við Þorlák í bili enda stór verkefni framundan og að nógu að hyggja. Þorlákur vill þó meina að fólk geri bara eitt í einu og hvort hann fari næst í að klára gróðursetningu eða yfirferð verkefna eða eitthvað allt annað verður að koma í ljós.

Þorlákur staddur við Merardala eldgosið