Norðurslóðir, stríð og hnattræn hlýnun

Framsögufólk fundarins samankomið eftir góðar umræður

Aukin spenna í alþjóðamálum hefur haft mikil áhrif á þróun mála á Norðurslóðum. Ríki sem þar eiga hagsmuna að gæta þurfa að fylgjast vel með og vera reiðubúin að bregðast við öðrum vendingum á svæðinu. Á meðan hnattræn hlýnun ógnar umhverfi, samfélögum og opnun skipaleiða – þá hefur innrásarstríð Rússa í Úkraínu leitt til þess að vonir um friðsæl samskipti á Norðurslóðum hafa dvínað verulega.

Til að ræða Norðurslóðir í breyttum heimi, hlutverk Íslands og hvað framtíðin gæti falið í sér bauð Háskólinn á Akureyri, Norðurslóðanet Íslands, Varðberg og Stofnun Vilhjálms Stefánssonar til opins fundar.

Mengi þekkingar til staðar hér á norðurlandi

Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir, utanríkisráðherra, ávarpaði fundinn og þakkaði í erindi sínu stofnunum fyrir að standa fyrir viðburðinum enda málefnið brýnt. Hún sagði að málefnið væri ein mikilvægasta áskorun nútímans. Umhverfið er að breytast, sem hefur áhrif á öryggi og lífsviðurværi, sérstaklega á Norðurslóðum þar sem hlýnun hér er fjórum sinnum hraðari og umferð um hafið eykst. Þá séu þær vendingar sem eru í stríðsrekstri nútímans að ógna öryggi og samfélagi á þeim tíma sem þessar áskoranir að völdum umhverfisbreytinga eru einnig sem brýnastar.

Með virðingu fyrir mikilvægi þess að takast á við þessar áskoranir ítrekaði Þorgerður Katrín að hér á Akureyri hafi mótast kjarni af nokkrum helstu sérfræðingum og stofnunum Íslands á sviði Norðurslóða. „Ég styð einmitt heilshugar að hér steinsnar frá Norðurheimskautsbaugnum sé miðstöð þekkingar okkar á málefnum Norðurslóða og ég styð einnig eindregið við frekari uppbyggingu á þessu sviði enda styður utanríkisráðuneytið við stofnanir og verkefni hér fyrir norðan með beinum hætti,“ sagði Þorgerður Katrín einnig í erindi sínu.

Áslaug Ásgeirsdóttir, rektor Háskólans á Akureyri og Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir, utanríkisráðherra .

Hvað gerist í framtíðinni?

Annað framsögufólk kom víðsvegar að. Friðrik Þórsson, verkefnastjóri hjá Norðurslóðanetinu setti fundinn og stýrði. Frá Háskólanum á Akureyri voru með erindi; Áslaug Ásgeirsdóttir rektor, Davíð Þór Björgvinsson prófessor og deildarforseti Lagadeildar og Rachael Lorna Johnstone prófessor, bæði við Lagadeild HA og Ilisimatusarfik, Háskólann á Grænlandi.

Davíð Þór fjallaði sérstaklega um þá þróun sem hefur átt sér stað í Bandaríkjunum meðal annars varðandi ásælni ríkisstjórnar Trump forseta á Grænlandi, með þeim hætti að leggja samband ríkja okkar í sögulegt samhengi. Rachael lagði hins vegar áherslu á hvernig þróun alþjóðakerfisins hefur ógnað alþjóðalögum og því öryggi sem þau eiga að tryggja.

Þá voru Ólína Kjerúlf Þorvarðardóttir prófessor við Háskólann á Bifröst með erindi, Soffía Guðmundsdóttir framkvæmdastjóri Vinnuhóps Norðurskautaráðsins um verndun hafsins (PAME) og Bergdís Ellertsdóttir sendiherra norðurslóðamála utanríkisráðuneytisins.

Ólína byggði á umræðum úr málstofu sem haldin var fyrr á árinu og benti á þá áhættu sem stafar ekki einungis frá erlendum öflum, heldur einnig innan ramma okkar eigin lýðræðis. Að lokum lýsti Soffía aukinni umferð um Norður-Íshafið og þeirri áhættu sem hún felur í sér fyrir dýralíf og samfélög á svæðinu og benti í kjölfarið á mikilvægi áframhaldandi starfsemi Norðurskautsráðsins til að bregðast við þeirri þróun sem á sér stað.

Þar að auki var meðal annars rætt um áhrif innrásarinnar í Úkraínu, hvað gæti gerst í framtíðinni og hlutverk Íslands í málefnum Norðurslóða.

Upptöku af fundinum er hægt að finna á youtube rás Varðbergs, samtaka um vestræna samvinnu og alþjóðamál.

Fyrir vefinn

Hér er hægt að hlusta og horfa á fundinn.

Miðstöð norðurslóða á Íslandi |Akureyri