„Eitt skrifborð í sendiráðum Noregs myndi duga“

Páll Björnsson

 Á framboðsfundi í Háskólanum á Akureyri mánudaginn 15. apríl sl. Gagnrýndi Baldvin H. Sigurðsson, efsti maður á lista Regnbogans í Norðausturkjördæmi, Samfylkinguna og Alþýðuflokkinn  gamla fyrir að hafa ekki stutt nægilega við sjálfstæði Íslands á liðnum áratugum. Í raun hafi þetta allt byrjað með andstöðu flokksins við stofnun lýðveldis 1944.

Gísli Tryggvason, lögfræðingur og efsti maður á lista Dögunar í kjördæminu, leiðrétti Baldvin reyndar strax um þetta atriði á fundinum; allir stjórnmálaflokkarnir hafi verið fylgjandi stofnun lýðveldis á sínum tíma.

Síðan bætti Baldvin við nýstárlegum dæmum, t.a.m. því að Alþýðuflokkurinn hefði verið á móti útfærslu landhelginnar.

Staðreyndin er nefnilega sú að vinstri stjórnin, sem tók við árið 1956 og Alþýðuflokkurinn átti aðild að, setti útfærslu landhelginnar í 12 mílur á oddinn.

Vinstri stjórnin sem tók við 1971, reyndar án þátttöku Alþýðuflokksins þótt jafnaðarmenn hafi setið í henni, færði hana síðan út í 50 mílur. Hægri stjórnin sem tók við 1974 steig svo lokaskrefið með útfærslunni í 200 mílur.

Þótt menn hafi e.t.v. verið misákafir í stuðningi sínum við útfærsluna á þessum árum þá voru allir stjórnmálaflokkar fylgjandi henni.

Þá nefndi Baldvin að stuðningur Alþýðuflokksins við inngönguna í EFTA og EES væri dæmi um að flokkurinn hafi verið fráhverfur fullveldi Íslands.

Ljóst má hins vegar vera að allir stjórnmálaflokkarnir eru og hafa verið fylgjandi efnahagslegu og pólitísku fullveldi landsins. Munurinn felst bara í því hvort þeir telji farsælla að Ísland standi vörð um fullveldi sitt upp á eigin spýtur eða í samvinnu við aðra.

Fundarmenn hefðu kannski frekar átt von á því að Baldvin, hinn ötuli félagshyggjumaður til margra ára, myndi fagna því að horfið hafi verið af braut sjálfstæðis- og framsóknarmanna sem á árunum 1995 til 2007 lögðu að nokkru leyti grunninn að því efnahagshruni sem hér varð haustið 2008.

Það gerðu þeir m.a. með því að létta byrðunum af þeim sem mest höfðu umleikis og að einkavæða bankana í hendurnar á flokksfólki.

Litlu mátti muna að Ísland tapaði fullveldi sínu í þeim hildarleik.

Vissulega hafa ýmsir sett fram óljósar hugmyndir um að afhenda öðrum þjóðríkjum væna hlutdeild í fjárhagslegu fullveldi Íslands með því að taka upp gjaldmiðla þeirra.

 Þannig hafa framsóknarmenn gælt við hugmyndina um upptöku Kanadadals, einhver vinstri-græn töluðu á sínum tíma um norsku krónuna og einhverjir sjálfstæðismenn um svissneskan franka. Fáir hafa þó beinlínis lagt slíkt til. Róttækasta tillagan, sem sett hefur verið fram á þessu sviði, birtist í Vikudegi um miðjan janúar 2009.

Þar lagði góður og gegn Akureyringur til að Ísland gengi „strax“ í ríkjabandalag með Noregi. "Með þessu fyrirkomulagi losnuðu Íslendingar undan því að reka fokdýr sendiráð um allan heim, „eitt skrifborð í sendiráðum Noregs myndi duga,“  sagði hann í samtali við blaðið.

Svo bætti hann við: „Stefna ríkjanna í ýmsum stórum málum, mennta- og heilbrigðismálum sem og landbúnaðar- og sjávarútvegsmálum yrði sú sama, en landið yrði áfram sjálfstætt ríki. Þá yrði verðgildi íslensku krónunnar hið sama og hinnar norsku.“

Hér var í rauninni lagt til að Ósló yrði efnahagsleg höfuðborg Íslands. Hver skyldi hafa borið þessa óvenjulegu tillögu fram?

Það var enginn annar en Baldvin H. Sigurðsson, sá hinn sami og vitnað er til hér í upphafi.

 Er Ragnar Reykás nokkuð kominn á kreik í Regnboganum?

Páll Björnsson. Höfundur er sagnfræðingur við Háskólann á Akureyri.