65. þáttur 24. janúar 2013 - Ég *viLL
Íslenskt mál
65. þáttur 24. janúar 2013
Í þessum þætti er fjallað um íslenskt mál, málfræði og örnefni, auk þess sem svarað er spurningum lesenda. tryggvi.gislason@simnet.is
Ég *viLL
Sífellt algengara er að heyra fullorðið fólk segja ég *viLL í stað þess að segja ég vil. Samkvæmt þúsund ára gamalli málvenju er þetta málfræðilega rangt, því að allt frá Agli Skalla Grímssyni, sem fæddur er um 910, hefur verið sagt:
ég vil
þú vilt
hann/hún vill
við viljum
hann/hún vill
þið viðjið
Hingað til hefur það verið talið barnamál að segja ég *viLL, það er að segja mál barna sem ekki hafa öðlast fullan málþroska. Nú er hins vegar sífellt algengara að heyra fulltíða fólk jafnvel fólk um fimmtugt nota þetta barnamál. Síðast heyrði ég formann samtaka innan atvinulífsins, konu um sextugt, segja þetta í fréttum Ríkisútvarpsins og frambjóðand til Alþingis, karl um fertugt, endurtók hvað eftir annað: ég *viLL í umræðuþætti í sjónvarpi og verður honum vonandi að vilja sínum.
Hvað er til ráða? Á að láta málið þróast á þennan veg eða eigum við eða getum við málverndar- og málræktarfólk gert eitthvað? Hér eins og oft áður er hlutur kennara mestur. Ber að hafa í huga, að allir kennarar á Íslandi eru íslenskukennarar. Þá er hlutur foreldra og heimila mikill. Áríðandi er að halda grundvallarþáttum málsins óbreyttum, enda þótt ýmsar smávægilegar breytingar verði og sífellt bætast ný orð við eins og eðlilegt og nauðsynlegt er, orð sem gerð eru á grunni erfðarorða málsins eða löguð að íslensku málkerfi.
Umhugsunarvert er hins vegar að Ríkisútvarpið musteri íslenskrar tungu, áhrifamesti kennarinn og stærsta kennslustofa landsins virðist ekki hafa mikinn áhuga á að leiðbeina um mál og málnotkun og því síður að kenna eða fræða um íslenskt mál. Er þá bæði átt við útvarp og sjónvarp, enda er mörgu ábóta vant í máli útvarps og sjónvarps og má oft heyra þrístrikaða villu í Ríkisútvarpinu. Eini þátturinn í Ríkisútvarpinu, sem talist getur tengjast íslensku máli, er þátturinn Tungubrjótur sem virðist eiga að vera ódýr skemmtiþáttur, enda er margt hnyttilega sagt í þeim þætti.
Til fróðleiks má geta þess að í nágrannamálunum dönsku og norsku hefur þróun málsins gengið lengra gengið alla leið, því að á dönsku segir fólk: jeg vil, du vil, han/hun vil, vi vil, I vil, de vil sama orðmyndin alls staðar. Hugsanlegt er því að íslenskan lendi á sama stað, ef ekkert verður að gert.
Nýjast
-
Brotist inn á vinnusvæði á fjórum stöðum
Fyrr í þessum mánuði var brotist inn á vinnusvæði á fjórum stöðum á Akureyri og stolið þaðan miklu magni af alls konar verkfærum. Þessi mál eru í rannsókn hjá okkur en ekki hefur enn tekist að hafa hendur í hári þjófanna. -
Vonarbrú - Markvissari fjársöfnun til sveltandi fólks á Gaza
„Það bætast nýir félagar við daglega og fyrir það erum við afskaplega þakklát. Ætli við séum ekki orðin um 70 talsins og fer fjölgandi. Við þiggjum að sjálfsögðu frjáls framlög einstaklinga, fyrirtækja og félaga með miklum þökkum, þau eru forsenda þess að við getum hjálpað áfram,“ segir Kristín S. Bjarnadóttir hjúkrunarfræðingur með sérmenntun í líknarhjúkrun, en hún hafði forgöngu um stofnun almannaheillafélagsins Vonarbrúar svo hægt væri að fara í markvissa fjársöfnun til frekari aðstoðar á Gaza svæðinu. -
Meira af rauðu hjörtunum í umferðarljósum
Ásthildur Sturludóttir, bæjarstjóri skrifar á Facebooksíðu sína í morgun og tekur af öll tvímæli með það að rauðu hjörtun fari ekki neitt. Miklar umræður hafa skapast í kjölfar frétta þess eðlis að Vegagerðin hafi sent bréf til skipulagsyfirvalda á Akureyri þar sem þess var farið á leit að umferðarljós Vegagerðarinnar á Akureyri verði færð í sitt upprunalega horft -
Vegagerðin vill ekki sjá rauð hjörtu í þeirra umferðarljósum
Á fundi skipulagsráðs Akureyrar í gær var tekið fyrir bréf sem ráðinu barst þann 11 júní s.l. frá Vegagerðinni þar sem þess er farið ákveðið leik við skipulagsyfirvöld að hjörtun verði fjarlægð úr umferðarljósunum sem Vegagerðin á. -
Hvatningastyrkur Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga
Fimm hjúkrunarfræðingar fengu hvatningastyrk á aðalfundi Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga sem haldinn var í Reykjavík þann 15. maí, ein þeirra var Elma Rún Ingvarsdóttir, sérfræðingur í barnahjúkrun á Sjúkrahúsinu á Akureyri. -
Tímabært að lækka fasteignaskatt
-segja fulltrúar S- og B-lista, en íbúar og fyrirtæki hafi tekið á sig miklar skattahækkanir í gegnum fasteignaskatt -
Samherji - Baldvin Þorsteinsson tekur við stýrinu
Baldvin Þorsteinsson hefur tekið við sem forstjóri Samherja hf. Þorsteinn Már Baldvinsson, faðir Baldvins, hefur látið af störfum eftir að hafa gegnt starfi forstjóra í 42 ár eða frá stofnun félagsins árið 1983. -
Styttri skóladagur og skráningardagar skila meiri ró og betri líðan í leikskólum
Ný rannsókn sýnir að gjaldfrjáls sex tíma leikskóli og skráningardagar hafa jákvæð áhrif á velferð barna og gæði leikskólastarfs á Akureyri og í Kópavogi. -
Björg EA 7 vígði endurbyggða Torfunefsbryggju á Akureyri
Endurbyggð Torfunefsbryggju við Pollinn á Akureyri var í dag vígð við hátíðalega athöfn. Togari Samherja, Björg EA 7, lagðist að bryggjunni og vígði þar með hið nýja mannvirki.
