Byggjum upp menningatengda ferðaþjónustu á Möðruvöllum
Í Vikublaðinu 9. desember síðast liðinn var fjallað um fyrirhugaða uppbyggingu að Hrauni í Öxnadal að undirlagi áhugamannafélags, Hraun ehf, með aðkomu menningar og viðskiptaráðherra.
Markmiðið er að heiðra minningu skáldsins Jónasar Hallgrímssonar sem fæddur er 16. nóvember 1807. Það er göfugt að heiðra minningu þjóðskáldsins. Það er hins vegar álitamál hvort það sé best gert með uppbyggingu að Hrauni.
Undirritaður sótti stefnumótunarfund Hrauns árið 2019. Þar kynnti ég hugmyndir um að heiðra minningu Jónasar ásamt öðrum listamönnum og fræðimönnum sem tengjast Hörgársveit. Fleiri en bara Jónas hafa auðgað menningu og sögu sveitarinnar og landsins alls. Einstaklingar sem hver um sig verðskulda að vera haldið á lofti í sveitarfélaginu. Ég tel að þessu ágæta lista- og vísinda fólki yrði betur gerð viðeigandi og sómasamleg skil með uppbyggingu menningartengdrar ferðaþjónustu að Möðruvöllum í Hörgárdal.
Stefán Magnússon
Möðruvellir voru lengi í forystu stjórnsýslu, skóla- og fræðamála landsins. Sjá feitletraða samantekt neðar.
Sjónarmiðum um uppbyggingu að Möðruvöllum var vel tekið af þeim góða hóp sem sat stefnumótunarfundinn. Stjórn Hrauns ehf kaus hins vegar að hafa þessi sjónarmið að engu þrátt fyrir sterkar undirtektir fundarins. Aðalmarkmið starfseminnar að Hrauni er að halda minningu Jónasar á lofti. En fyrir allan almenning í Hörgársveit hlýtur það að vera markmið að heiðra fleiri menningarfrömuði sveitarfélagsins og þá koma aðeins Möðruvellir til greina.
Árlega kemur fjöldi ferðamanna að Möðruvöllum til að skoða kirkjuna, kirkjugarðana og sögustaðinn Möðruvelli. Það er sannfæring mín að Möðruvellir gætu orðið miðpunktur menningartengdrar ferðaþjónustu þar sem kynnt yrðu menningarvitar og vísindafólk sem eiga sterkar tengingar í sveitina. Hægt væri að benda ferðafólki á áhugaverða sögustaði og að auki mætti hafa þar til sölu handverki af ýmsu tagi sem framleitt væri í sveitinni. Er þar af nógu að taka.
Þakkarvert er þegar ríkisvaldið er tilbúið að veita fjármunum til menningarstarfsemi að þessu tagi en hlutverk sveitarfélagsins hlýtur að vera að samræma sjónarmið og stýra hvernig þessum fjármunum yrði best ráðstafað. Mikilvægt er að áætlanir sýni fram á að rekstur af þessu tagi sé sjálfbær þó ríkið og e.t.v. aðrir aðilar legðu til fé til uppbyggingar.
Höfum það í huga að ef allar áætlanir ganga eftir um uppbyggingu á Hrauni er ólíklegt að menningartengd ferðaþjónusta verði byggð upp á Möðruvöllum. Ólíklegt verður að telja að ríkisvaldið setji fjármuni til uppbyggingar á tveimur stöðunum í litlu sveitarfélagi. Forystumenn í Hörgársveit verða því að tala skýrt og í þágu íbúa.
Möðruvellir voru lengi höfuðsetur stjórnsýslu á Íslandi frá ofanverðri 18.öld fram til 1874 á tímum amtmannanna. Þar var Stefán Þórarinsson (1754 –1823) lögmaður, amtmaður og konferensráð; Páll Melsteð (1791 –1861) amtmannsskrifari, síðar amtmaður, sýslumaður og alþingismaður. Sonur Páls, sagnfræðingurinn, sýslumaðurinn og alþingismaður, Páll Melsteð (1812 –1910) var þar fæddur. Grímur Jónsson (1785 –1849) amtmaður í Norður- og Austuramti á Íslandi og bæjarfógeti í Danmörku. Einn helsti boðberi rómantísku stefnunnar á Íslandi, skáldið, Bjarni Thorarensen (1786- 1841) var amtmaður norðan og austan bjó að Möðruvöllum. Þar var einnig Pétur Havstein (1812-1875) alþingismaður og amtmaður. Þar fæddist Hannes Hafstein (1861-1922) skáld, sýslumaður og fyrsti ráðherra Íslands. Þá er ónefndur Baldvin Einarsson (1801 –1833) amtmannskrifari. Hann má telja einn af upphafsmönnum íslensku sjálfsstæðishreyfingarinnar með útgáfu Ármanns á Alþingi.
Staðurinn og sveitin eiga sér merka sögu lista, bókmennta og náttúrufræði.
Þjóðskáldið Davíð Stefánsson frá Fagraskógi (1895 –1964) átti sterkar rætur í sveitinni og er jarðaður að Möðruvöllum. Þar sleit Jón Sveinsson (1857 - 1944) (Nonni) rithöfundur, barnskónum. Valtýr Stefánsson (1893—1963) ritstjóri Morgunblaðsins og faðir íslenskrar nútíma blaðamennsku er fæddur að Möðruvöllum. Rósa Guðmundsdóttir (1795 –1855), „Vatnsenda-Rósa“ eða Skálda-Rósa var úr Hörgárdal og var sögð í frægum ástum við Páll Melsteð amtmannskrifara. Skáldkonan Ólöf Sigurðardóttir (1857-1933) var frá Hlöðum í Hörgársveit. Hin kunni listmálari Kristín Jónsdóttir (1888 -1959) á rætur í sveitinni, fædd í Arnarnesi
Á tímum Möðruvallaskóla störfuðu þar merkir náttúrufræðingar, m.a. Þorvaldur Thoroddsen (6. júní 1855 – 28. september 1921) jarð- og landfræðingur, einhver þekktasti vísindamaður Íslendinga á sinni tíð. Hann samdi fyrstu Íslandslýsinguna. Stefán Stefánsson (1863-1921) kennari, grasafræðingur, alþingismaður og skólameistari bjó þar lengi rausnarbúi. Hann samdi þar fyrstu Flóru Íslands. Náttúrufræðingurinn, þjóðfræðingur og þjóðsagnasafnari Ólafur Davíðsson (1862–1903) kenndi að Möðruvöllum. Hinn þjóðkunni alfræðingur og náttúrufræðingur, Steindór Steindórsson (1902-1997) var fæddur að Möðruvöllum. Þessi upptalning er ekki tæmandi en sýnir vel hve stór hópur lista og fræðimanna tengjast Hörgársveit.
Frá Hörgársveit
Nýjast
-
Rannsókn á andláti- Gæsluvarðhald framlengt um viku
Gæsluvarðhald yfir manni sem er grunaður um að hafa orðið sambýliskonu sinni að bana í fjölbýlishúsi á Akureyri hefur verið framlengt um eina viku, eða til 6. maí -
Þjónusta þjóðkirkju við landsbyggðina
Eitt aðaleinkenni þjóðkirkjunnar, kirkju þjóðarinnar er hún að hún hefur þá grunnskyldu að veita kirkjulega þjónustu um allt land. Henni ber að þjóna fólki í sveit og borg, í þorpum og bæjum, þeim sem búa afskekkt og þeim sem búa þétt. Þetta er ekki einfalt hlutverk því þegar upp er staðið er það fjárhagurinn sem stýrir því hversu breið og öflug sú þjónusta er. Sóknargjöldin sem ríkið innheimtir fyrir þjóðkirkjuna hafa verið skert af hálfu ríkisins frá því í hruninu og jafnvel eitthvað fyrr. Þetta hefur gert það að verkum að erfiðara er að halda úti þjónustu safnaða og halda við kirkjubyggingum sem margar hver eru menningarleg þjóðarverðmæti. Þá hefur vígð þjónusta verið skert þar sem kirkjan hefur þurft að fara í sparnaðaraðgerðir auk þess sem fólksflutningar hafa orðið á ákveðnum svæðum. -
„Slippurinn Akureyri, Vinnslustöðin í Vestmannaeyjum og Skipasýn gera með sér hönnunarsamning“
Slippurinn Akureyri sem framleiðir vinnslubúnað undir merkjum DNG by Slippurinn hefur gert hönnunarsamning við Vinnslustöðina í Vestmannaeyjum og verkfræðistofuna Skipasýn. -
Sviðslistahópurinn Hnoðri í norðri sýnir íslenska öróperu í grunnskólum
„Það er alveg ótrúlega gaman og gefandi að fara á milli skóla og sýna, kynnast nýjum stöðum og stemningunni og andanum í mismunandi skólum,“ segir Erla Dóra Vogler, ein úr sviðslistahópnum Hoðri í Norðri. Hópurinn hefur sýnt nýja íslenska öróperu - Skoffín og skringilmenni í grunnskólum á Norðurlandi eystra. Sýningar urðu 17 talsins í 21 skóla og sáu hátt í 1.200 börn í 5. til 7. bekk þessa sýningu. -
Stórleikur í Höllinni í dag!
Í dag nánar tiltekið kl 18.30 verður blásið til leiks hja Þór og Fjölni í einvígi þessara félaga um sæti i efstu deild í handbolta keppnistímabilið 2024-2025.Þór hefur tvö vinninga en Fjölnir einn. Alls þarf þrjá vinninga til að tryggja sér sæti í efstu deild svo segja má að staða Þórsara sé afar vænleg fyrir leikinn en staðan ein og sér gerir ekkert, það þarf að klára málið. -
Ísland í 80 ár! Málþing um stöðu og þróun lýðveldis og lýðræðis á Íslandi
Hömrum, Menningarhúsinu Hofi, Akureyri, laugardag 4. maí 2024, kl. 14:00-17:00. AkureyrarAkademían stendur fyrir opnu málþingi í tilefni af því að á þessu ári eru 80 ár frá því að lýðveldi var stofnað á Íslandi þann 17. júní 1944. Málþinginu er ætlað að vera vettvangur fyrir samræður og skoðanaskipti fræðimanna og almennings um lýðveldisstofnunina, stöðu og þróun lýðveldis og lýðræðis á Íslandi. Hvernig hefur tekist til? Hvaða lærdóma má draga? -
Steiktur fiskur sem alltaf hittir í mark
„Það eru auðvitað mikil forréttindi að hafa gott aðgengi að fyrsta flokks hráefni, auk þess sem fiskur er alltaf vinsæll hérna í mötuneytinu,“ segir Theodór Haraldsson matreiðslumeistari í mötuneyti ÚA. Hann gefur lesendum heimasíðunnar uppskrift að steiktum fiski sem reglulega er á boðstólum í mötuneytinu. Áhersla á fisk „Þetta er stór vinnustaður og eðli málsins samkvæmt er smekkur fólks misjafn en þessi fiskréttur fær alltaf góða dóma hjá starfsfólkinu. Við getum sagt auppskriftin sé klassísk og hún er alls ekki flókin. Með fiskinum höfum við remúlaði og brúnaðan lauk. Okkur finnst sjálfsagt að leggja áherslu á fiskinn, enda topp hráefni á allan hátt og hollt. Þetta er sem sagt réttur sem hittir alltaf í mark,“ segir Theodór. Hægt að leika sér með þorsk „Hérna í ÚA er verið að vinna afurðir fyrir kröfuharða viðskiptavini, meðal annars helstu verslunarkeðjur Evrópu. Það er stór kostur að geta farið niður í vinnsluna og náð í brakandi ferskt hráefni, enda er hérna fiskur á boðstólum tvisvar til þrisvar sinnum í viku. Oftast verður þorskur fyrir valinu, enda er hægt að leika sér með þorskinn á svo margvíslegan hátt. Það þarf að passa sérstaklega að ofelda ekki fiskinn, þá verður hann heldur þurr. Og ef fólk er að elda fisk í ofni er gott ráð að lækka hitann og kynda ofninn svo vel skömmu áður en safaríkur fiskurinn er borðinn á borð. Ég er ekki frá því að algengustu mistökin felist einmitt í að ofelda fiskinn, reyndar getur línan í þessum efnum verið nokkuð fín,“ segir Theodór Haraldsson matreiðslumeistari. Hérna er uppskriftin góða: Fiskur í raspi fyrir fjóra til sex: 1,5 kg Þorskur 6 stk egg 500 gr rasp 500 gr hveiti 50 gr salt 50 gr hvítur pipar 2 msk sítrónupipar 1 msk paprikukrydd 1 msk karrí 1 msk laukduft Aðferð: Þorskurinn er skorinn niður í hæfilega bita. Eggin eru pískuð saman í skál ásamt kryddum. Síðan er fiskinum velt upp úr hveiti, síðan velt upp úr eggjunum og svo í lokin upp úr raspinu. Fiskurinn er svo steiktur á pönnu upp úr smá olíu og klípu af smjöri. Remúlaði 50 gr mæjónes 50 gr súrmjólk 1 stk laukur fínt saxaður 3 msk dijon sinnep 1 msk sætt sinnep 75 gr súrar gúrkur 2 msk capers saxaður Aðferð: Þessu er öllu blandað saman og smakkað til. Brúnaður laukur 2 stk laukur 1 msk steinselja þurrkuð Olía til steikingar Smá klípa smjör Aðferð: Laukurinn er sneiddur niður og steiktur á pönnu þangað til hann verður fallega brúnn á litinn. Þá er smá smjöri bætt við á pönnuna og laukurinn látinn malla í nokkrar mínútur til viðbótar. Fiskurinn borinn fram ásamt remúlaðinu, soðnum kartöflum, brúnuðum lauk og sítrónusneið. Gangi ykkur vel og verði ykkur að góðu ! Þessa fínu hugmynd að kvöldmatnum var fyrst að finna á www.samherji.is -
Fjórir norðanmenn unnu brons á Íslandsmótinu í bridge.
Akureyringarnir, Frímann Stefánsson, Pétur Guðjónsson og Reynir Helgason gerðu góða ferð suður til Reykjavíkur un helgina með Mývetningnum Birni Þorláks þar sem verkefnið var að etja kappi við sterkustu lið landsins í úrslitum Íslandsmótsins í sveitakeppni. Sveitin keppti undir merki Kjöríss. -
Nýta jarðvarma til framleiðslu á ofurfæðu úr smáþörungum
Mýsköpun er framsækið nýsköpunarfyrirtæki
Athugasemdir